Դավիթ Սիրեյան

Ես իմ ապագան կպատկերացնեմ, որ ես ոսկերիչ կդառնամ և մեծ հաջողությունների կհասնեն։ Ես ապագայում կզբաղվեմ տրիդե մոդելավորում ով և ձեռքի աշխատանքներ եմ պատրաստեմ։ Նաև ուզում եմ լավ բասկետբոլ լավ խաղամ և ֆուտբոլ։ Ուզում եմ ունենալ մեկ տղա մեկ աղջիկ։ Ուզում եմ, որ նրանք լավ սովորեն և մեծ հաջողությունների հասնեն։ Ես պետքե լավ սովորեմ, որ իմ ընտանիքին պահեմ և խելացի լինեմ։ Իմ համար առաջնային է մայրենի, և մաթեմը առարկաներից։

1.Ընդարձակի՛ր տեքստը՝ գրելով համապատասխան լրացումներ:

Գեղեցիկ երեկո էր: աստղազարդ երկնքում մայր էր մտնում շողշողուն արևը: Գեղեցիկ փողոցներում ու կանաչ այգիներում զբոսնում են երիտասարդները: Հանկարծ փչեց ուժգին քամին: Քիչ անց սկսվեց ուժգին անձրև, իսկ քամին դարձավ սարսափելի փոթորիկ: Որոտաց ահեղ կայծակը, և անմիջապես օրը մռայլվեց:

2. Բառակազմության ենթարկի՛ր հետևյալ բառերը: (Ուշադրություն դարձրու բառերի գրության ձևին. սովորի՛ր)

1. վայրէջք- վայր (մասնիկ՝ «ներքև») + էջք (արմատ՝ «իջնել»)
2. երբևէ-երբ (հարցական/ժամանակ) + եվէ (որոշիչ մասնիկ, ընդգծում է անորոշությունը)
3. երբևիցե-երբ (հարցական/ժամանակ) + է + վիցե (որոշիչ մասնիկ, ընդգծում էանորոշությունը)
4. վարդազգի-վարդ (արմատ) + ազգի (հասարակ անուն, ցույց է տալիս ծագումնաբանություն)
5. մարդկային-մարդ (արմատ) + կան (ածականակերտ վերջավորություն) + ին (ածականակերտ վերջավորություն)
6. ամենաէական- ամենա (գերադրական աստիճանի մասնիկ) + էակ (արմատ, նշանակում է «գոյություն ունեցող բան») + ան (ածականակերտ վերջավորություն)
7. բազմերանգ- բազմ (արմատ՝ «շատ») + երանգ (արմատ՝ «գույն»)
8. ծովեզր- ծով (արմատ) + եզր (արմատ՝ «եզք, սահման»)
9. մանրէ- մանր (արմատ՝ «փոքր») + է (արմատ՝ «կենսաբանական մասնիկ»)
10. նորեկ-նոր (արմատ՝ «թարմ, նոր») + եկ (արմատ՝ «եկող»)
11. վերելք- վեր (մասնիկ՝ «վերև») + ելք (արմատ՝ «բարձրանալ, դուրս գալ»)
12. լայնէկրան- լայն (արմատ՝ «մեծ, լայն») + էկրան (արմատ՝ «ցուցադրման սարք»)
13. կիսաեփ- կիսա (մասնիկ՝ «կես») + եփ (արմատ՝ «եփել, պատրաստել»)
14. խմբերգ-խմբ (արմատ՝ «միություն, խումբ») + երգ (արմատ՝ «երաժշտական ստեղծագործություն»)
15. էակ- է (արմատ՝ «գոյություն, էություն») + ակ (վերջավորություն, ցույց է տալիս առարկա կամ էություն)
16. իշուկ- իշ (արմատ՝ «հիմնվում է «էշ» կենդանու վրա») +ուկ (նվազման աստիճան ցույց տվող վերջավորություն, փոքրության նշան)

    3. Հարցում արտահայտող բառի փոխարեն պահանջվող ձևով գրի՛ր թանգարան բառը:

    Տարիներ շարունակ (թանգարան) սիրով ընդունում էր այցելուներին:
    (Թանգարանի) տնօրենը ոգևորվել էր նոր գտածոյով:
    Չի կարողանում կտրվել իր ստեղծած (թանգարանից):
    Ինչքա՜ն ենք հպարտանում ձեռագիր մատյանների (թանգարանով):
    (Թանգարանում) ամեն ինչ նույնն էր, տարիներն այնտեղ ոչինչ չէին փոխել:

    4.Փակագծում տրված գոյականները համապատասխանեցրու նախադասությանը:
    Ոչ մի քայլ չի կարողանում անել առանց (օգնության):
    Մարզիկը հանդիսատեսների (համակրանքից) բացի գավաթն էլ շահեց:
    Ռադիոընդունիչ և թթվածնի բալոններ կային (տակառի) մեջ:
    Բոլոր ծովերը կապվում են (օվկիանոսների) հետ:
    Ըստ (օրինակի)՝ տասը նախադասություն գրեցի:
    Պարզվում է, որ ձկներին դեպի (ցանցին) են հրապուրում զանազան ձայներո

1․ Գրադարանի առաջին հատվածում կա 1240 գիրք, իսկ երկրորդ հատվածում՝ 865 գիրք։ Օրական գրադարանը երկու հատվածներից էլ 50-ական գիրք է տեղափոխում նոր բաժին։ Քանի՞ գրքով ավելի շատ կլինեն գրքերը առաջին հատվածում, քան երկրորդում 5 օր հետո։

Լուծում

(5․50=250) (1240-250=990) (865-250=615) (990-615=375)

Առաջին գրադարանը ավել է 375-ով 2 գրադարանից։

2․ Խանութում կար 120 տուփ շոկոլադ, 96 տուփ բլիթ և 135 տուփ կոնֆետ։ Առավոտյան վաճառվեց բլիթների կեսը, իսկ կոնֆետների 1/3-ը։ Քանի՞ տուփով ավելի շատ շոկոլադ է մնացել, քան բլիթ։

(96։2=48)

120-48=72

Ադյունքում 72 անգամ ավելի շատ շոկոլադ է մնացել քան բլիթը,։

3․ Երկու վազորդներից մեկը առաջին օրը վազեց 4500 մ, իսկ երկրորդը՝ 3200 մ։ Երկրորդ օրը երկուսն էլ ավելացրին իրենց վազած ճանապարհի երկարությունը՝ առաջինը 15%-ով, երկրորդը 20%-ով։ Երկրորդ օրը քանի՞ մետրով ավելի է վազել առաջին վազորդը։

4․ Երկու թիմ մասնակցեց մաթեմատիկայի օլիմպիադային։ Առաջին թիմը հավաքեց 875 միավոր, իսկ երկրորդը՝ 739 միավոր։ Որքա՞ն է միավորների տարբերությունը։

5․ Երկու գնացքներ մեկ օրում տեղափոխում են 2750 և 1980 ուղևոր։ Հաջորդ օրն առաջին գնացքը 8%-ով ավելի ուղևոր է տեղափոխում, իսկ երկրորդը՝ 5%-ով ավելի։ Հաջորդ օրին ուղևորների տարբերությունը ինչքա՞ն կլինի։

6․ Ֆերմայի աշխատողները հավաքել են 1280 կգ խնձոր, իսկ հաջորդ օրը՝ 1450 կգ։ Առաջին օրը 250 կգ խնձոր տրվել է բարեգործության, իսկ երկրորդ օրը՝ 320 կգ։ Որքա՞ն է մնացած խնձորների քանակի տարբերությունը։

Բառաշարքերում առանձնացրու՛ հոմանիշների 5 եռյակ:

Ջլատել, վատաբանել, հանգցնել, վհատվել, մարել, հուսալքվել, փնովել, պղծել, մասնատել, հուսահատվել, պառակտել, ապականել, շիջել, պախարակել, արատավորել:

1. Հուսալքվել — Հուսահատվել — Վհատվել

2. Մարել — Շիջել — Հանգցնել

3. Վատաբանել — Փնովել — Պախարակել

4. Ապականել — Պղծել — Արատավորել

5. Մասնատել — Պառակտել- Ջլատել

 

2.Բառաշարքում առանձնացրու՛ հոմանիշ բառերի 5 զույգ:

Կեսօր, հանդարտություն, այգաբաց, միջօրե, խաղաղություն, դայլայլ, հավերժություն, կատար, արշալույս, գագաթ,փայփայանք, հավիտենություն:

1. Կեսօր — Միջօրե

2. Հանդարտություն — Խաղաղություն

3. Այգաբաց — Արշալույս

4. Հավերժություն — Հավիտենություն

5. Կատար — Գագաթ

3.Բառաշարքում առանձնացրու՛ հականիշ ածականների 5 զույգ:

Քնքուշ, ազնիվ, փոթորկուն, դժոխային, նենգ, բիրտ, ողորկ, հանդարտ, խորդուբորդ, եդեմային:

4.Երկու շարքերից ընտրի՛ր արմատ և ածանց և կազմի՛ր ածանցավոր գոյականներ:

Ա. Հիվանդ, ելք, գոգ, ջերմ, արգելել, ավազ, ճահիճ, գերեզման, ամուր, կտակ, դարբին, հյուր, ծառ, աղոթել, աշխատել, ծիրան, այգի, լվանալ, բույր, կտակ, դպիր, արվեստ:

1. Կեսօր — Միջօրե

2. Հանդարտություն — Խաղաղություն

3. Այգաբաց — Արշալույս

4. Հավերժություն — Հավիտենություն

5. Կատար — Գագաթ

Բ. -անոց, -արան, -ոց, -ստան, -ուտ, անք

5. Տրված արմատներով կազմի՛ր մեկական հոդակապով ու անհոդակապ բարդ բառ:

Ջուր, լույս, հաց, որս, երգ, արյուն, արվեստ, աստղ, օգուտ:

Օրինակ՝ ջրհոր-մրգաջու:

1. Ջուր – ջրավազան (հոդակապ) — կաթնաջուր (անհոդակապ

2. Լույս – լուսատուն (հոդակապ) — արեգլույս (անհոդակապ)

3. Հաց – հացահատիկ (հոդակապ) — գինեհաց (անհոդակապ)

4. Որս – որսագող (հոդակապ) — եղնիկորս (անհոդակապ)

5. Երգ – երգիչ (հոդակապ) — հայրեներգ (անհոդակապ)

6. Արյուն – արյունատար (հոդակապ) — սրտարյուն (անհոդակապ)

7. Արվեստ – արվեստագետ (հոդակապ) — ժողարվեստ (անհոդակապ)

8. Աստղ – աստղադիտակ (հոդակապ) — արծվաստղ (անհոդակապ)

9. Օգուտ – օգուտաբեր (հոդակապ) — բարեգօգուտ (անհոդակապ)

6.Յուրաքանչյուր բառաշարքում ընդգծի՛ր 5 ածանցավոր ածական.

ա. բյուրեղյա, քնքուշ, ընկերական, դժվար, դժբախտ, ողորկ, դիպուկ, շքեղ, քաղցր, օտար

բ. նազելի, նիհար, մեծագույն, վստահ, դժգոհ, հարմար, խոսուն, բարի, գեղեցիկ, լիուլի

գ. բարի, մթին, պակաս, լավագույն, անգույն, կապույտ, ապաշնորհ, կոպիտ, գունավոր, վարար

• դ. վարակիչ, օգտակար, վարարուն, ուրախ, ծարավ, հզորագույն, պղտոր, հրեղեն, վճիտ, գունատ

Ահա յուրաքանչյուր բառաշարքում 5 ածանցավոր ածականները՝

ա. ընկերական, դժբախտ, դիպուկ, շքեղ, օտար

բ. մեծագույն, դժգոհ, հարմար, խոսուն, գեղեցիկ

գ. լավագույն, անգույն, ապաշնորհ, գունավոր, վարար

դ. վարակիչ, օգտակար, վարարուն, հզորագույն, հրեղեն

В Корее Пасха отмечается христианами, так как большинство населения страны придерживается буддизма или других религий. Христиане составляют лишь небольшую часть населения, и Пасха, как праздник Воскресения Иисуса Христа, не является традиционным для страны, но она важна для христианских общин.

Основные традиции в Корее:

1. Церковные службы и религиозные обряды
   В Корее Пасха в основном отмечается в церквях, где проходят религиозные службы и литургии. Христиане часто участвуют в богослужениях, которые проходят в день Пасхи. Литургии обычно начинаются рано утром, после чего могут быть специальные песни и молитвы, связанные с воскресением Иисуса Христа. Тем не менее, не все участвуют в этих религиозных обрядах, так как Пасха не является государственной датой.

2. Семейные встречи и ужины
   Пасха также отмечается в семьях, где христиане собираются вместе, чтобы отпраздновать этот день. На праздничный ужин могут подавать традиционные блюда с мясом, фруктами или другими специальными блюдами, приготовленными именно к этому празднику. Кроме того, семьи часто обмениваются подарками, выражая свою любовь и единство.

3. Пасхальные украшения
   Как и в западных странах, иногда можно встретить украшенные яйца и кроликов, которые символизируют жизнь и возрождение. Однако это менее распространено, и не является частью корейской культуры. Эти украшения встречаются в основном в больших городах, например, в Сеуле, где также сильное влияние международных традиций.

4. Личное и духовное образование
   Пасха часто используется христианами как время для переосмысления своей веры. В церквях проводятся семинары и специальные уроки, на которых обсуждают глубокое значение воскресения Христа. Также для детей и молодежи организуют занятия, чтобы они поняли важность воскресения и жертвенности.

5. Международные Пасхальные празднования
   Так как в Южной Корее проживает большое количество иностранцев, особенно христиан, празднования Пасхи часто сопровождаются западным влиянием. В таких городах, как Сеул, могут быть организованы мероприятия с традиционными блюдами и играми, связанными с символикой Пасхи, например, пасхальными яйцами.

1.Առանձնացրու տրված բառերի բաղադրիչները, ընդգծիր վերջածանցները:
Մայրենի, ամանեղեն, մեղմիկ, ընթերցարան, ընկերաբար, լալկան, թղթե, սրիչ, ծածկոց, իջվածք, ֆրանսուհի, հոսք:
2. Ածանցների օգնությամբ տրված բառերով կազմիր՝
ա. անձ ցույց տվող բառեր -իչ ածանցով
պատմել+պատմիչ, թարգմանել+թարգմանիչ, քննել+քննիչ, ուսուցանել+ուսուցանիչ, սրբագրել+սրբագրիչ, տպագրել+տպագրիչ
բ. խնամող, որևէ բանով զբաղվող, պաշտոն կատարող անձ ցույց տվող բառեր -պան ածանցով
ուղտ+ուղտապան, դուռ+դռնապան, ձի+ձիապան, այգի+այգեպան, պարտեզ+պարտեզապան, ջրաղաց+ջրաղացապան, կառք+կառքապան,
գ. տեղի իմաստ արտահայտող բառեր -արան, -ոց, -անոց ածանցներով
ծաղիկ+ծաղկանոց, դպիր+դպրանոց, սուրճ+սրճարան, հյուր+հյուրանոց, գործ+գործարան, հիվանդ+հիվանդանոց, ճաշ+ճաշարան, դարբին+դարբնանոց, մարզպետ+մարզպետարան, վարսավիր+վարսավիրանոց։
3. -ակ, -իկ,-ուկ ածանցներով և տրված արմատներով կազմիր ածանցավոր բառեր:
Կամուրջ+կամրջակ, դուռ+դռնակ, ձուկ+ձուկիկ, աթոռ, պանիր+պանրիկ, սև+սևուկ, կղզի+կղզիակ, մուկ+մուկիկ, լեզու+լեզվիակ, աղջիկ+աղջիակ, մժեղ+մժեղիակ թիզ+թիզուկ, բուն+բունիկ, գառ+գառնուկ, խեղճ+խեղճուկ, ձոր+ձորակ, ձի+ձիուկ, գետ+գետակ, մարդ+մարդիկ;
4. -ավուն վերջածանցով գունանուններ գրիր:

Կապտավուն, ծիրանավուն, կարմրավուն, կանաչավուն, սպիտակավուն։

5. Բառաշարքում առանձնացրու հոմանիշ ածականների 6 զույգ:
Լուռումունջ, ազնիվ, մեծամիտ, չնաշխարհիկ, լռելյայն, քաջ, սրտացավ, անկեղծ, չքնաղ, գոռոզ, խիզախ, գթասիրտ:

6. Բառաշարքում առանձնացրու հոմանիշ գոյականների 6 զույգ:
Վախ, դրացի,  մրրիկ, երկյուղ, երանգ, տրտմություն, փոթորիկ, կասկածանք, գույն, տարակուսանք, հարևան, թախիծ:

Կենդանի օրգանիզմների բնութագրական հատկանիշներից է սննդառությունը:

Սննդառությունը կենդանի օրգանիզմի կողմից տարբեր նյութերի կլանումն է սեփական գոյությունն ապահովելու նպատակով:

Արտաքին միջավայրից կլանված մարմինները և նյութերը, որոնք պահպանում են օրգանիզմի կենսագործունեությունը համարվում են սնունդ:

Սնունդ կարող է ծառայել և՛ անօրգանական նյութը (ջուրը, ածխաթթու գազը), և՛ օրգանականը (շաքարը, ճարպը և այլն) և ամբողջական կենդանի օրգանիզմը:

Բոլոր կենդանի օրգանիզմներում սնունդը ենթարկվում է միատեսակ փոփոխությունների.

1. Սննդի ստեղծում կամ ընդունում և կլանում:

2. Սննդի քայքայում պարզագույն գործառնական միավորների:

3. Այնուհետև՝

ա) ստացված պարզագույն գործառնական միավորների քայքայում և էներգիայի ստացում:

Սննդից անջատված էներգիայի հաշվին օրգանիզմը պահպանում է իր կյանքը և ակտիվությունը: Օրգանիզմի ակտիվությունը կյանքին բնորոշ բոլոր հատկանիշների պահպանումը, դրսևորումը և անխափան գործարկումն է:

Այսինքն, երբ օրգանիզմը շարժվում է, գրգռվում է, աճում է, բազմանում է և այլն, միշտ օգտագործում է սննդային էներգիան:

բ) ստացված պարզագույն գործառնական միավորներից սեփական օրգանիզմին բնորոշ նյութերի կառուցում:

Այդ նյութերը ծառայում են որպես շինանյութ: Այդպիսով առաջանում են նոր բջիջներ, հյուսվածքներ և օրգանիզմն աճում է ու զարգանում:

4. Օրգանիզմը շարունակում է գոյատևել:

Ըստ սննդառության եղանակի կենդանի օրգանիզմները բաժանվում են երեք խմբի.

• ավտոտրոֆներ— էներգիա են ստանում արևից:
• հետերոտրոֆներ — էներգիա են ստանում օրգանական նյութերի քայքայումից:
• միքսոտրոֆներ — էներգիա կարող են ստանալ և արևից և օրգանական նյութերից:

Ավտոտրոֆ սննդառության հիմնական ձևը ֆոտոսինթեզն է:

Բույսը արմատներով հողից կլանում է ջուր, իսկ տերևներով` օդից ածխաթթու գազ: Այդ անօրգանական նյութերից լույսի ազդեցությամբ, կանաչ քլորոֆիլի մասնակցությամբ բույսը պատրաստում է օրգանական նյութ` շաքար: Ֆոտոսինթեզի մնացորդ է թթվածինը, որը տերևներով հարստացնում է օդը:

Ավտոտրոֆ օրգանիզմը ֆոտոսինթեզի արդյունքում ջրից և ածխաթթու գազից սինթեզում է շաքար և անջատում թթվածին:

Ֆոտոսինթեզը բնորոշ է կանաչ օրգանիզմներին` բույսերին, կապտականաչ ջրիմուռներին և որոշ բակտերիաներին:

Հետերոտրոֆ սննդառության հիմնական ձևը պատրաստի սննդի որոնումն ու կլանումն է:

Հետերոտրոֆները օգտվում են ֆոտոսինթեզի պատրաստի արդյունքներից` թթվածնից և շաքարից ու դրա վերափոխումներից: Հետերոտրոֆ են բոլոր սնկերը և կենդանիները:

Միաբջիջ կենդանիներում կան որոշ բացառություններ: Երկարամտրակ էվգլենան ունի քլորոֆիլ և կարող է ինչպես ֆոտոսինթեզել, այնպես էլ սնվել հետերոտրոֆ կերպով:

Ուշադրություն

Կանաչ էվգլենան միքսոտրոֆ է:

Ըստ նախընտրած սննդի տեսակի՝ հետերոտրոֆները լինում են.

Բուսակեր — սնվում են բուսական ծագում ունեցող օրգանիզմներով կամ նրանց մասերով:

Օրինակ` թիթեռները, բադերը, նապաստակները, եղջերուները և այլն:

Կենդանակեր — սնվում են կենդանական ծագում ունեցող օրգանիզմներով: Նրանք որսորդներ են, իսկ սնունդ ծառայող զոհը` որս:

Օրինակ` առյուծը, գայլը, արծիվը, սարդը և այլն:

Ամենակեր — սնվում են և՛ բույսերով, և՛ կենդանիներով:

Օրինակ` մարդը, արջը, կետը:

Ըստ սննդի հայթհայթման ձևի՝ հետերոտրոֆները լինում են.

Սապրոֆիտներ — սնվում են մահացած կենդանի օրգանիզմների մնացորդներով, բույսերի պտուղներով, այլ պատրաստի օրգանական նյութերով:

Օրինակ` աղիքային ցուպիկը, պենիցիլինը, ճանճը, բորենին:

Գիշատիչներ — բոլոր այն կենդանի օրգանիզմներն են, որոնք որս են անում: Այսինքն բռնում են իրենց զոհին, սատկացնում, ապա սնվում դրանցով:

Օրինակ` սարդը, կոկորդիլոսը, վագրը, գայլը:

Որոշ բույսեր հանդիսանում են գիշատիչներ: Նրանք ունեն հատուկ «թակարդներ», որոնցով որսում են միջատների և սնվում նրանց օրգանական նյութերով: Դրանք միջատակեր բույսերն են:

Օրինակ` ռաֆլեզիան, վեներայի ճանճորսը, ցողիկը, ցնցղենին:

Մակաբույծներ — ապրում են որևէ կենդանի օրգանիզմի մեջ կամ օրգանիզմի վրա: Սնվում են նրա օրգանական նյութերով: Այդ օրգանիզմը մակաբույծի տերն է: Մակաբույծները թունավորում են տիրոջ օրգանիզմը:

Օրինակ՝ լյարդի ծծանը, էխինոկոկը, եզան երիզորդը, տիզը:

Հարցեր և առաջադրանքներ․

1․Ուշադիր նայիր տրված նկարներին և ընտրիր ճիշտ տարբերակը:

3․ եղջերուները

Ո՞ր նկարում է պատկերված միայն ամենակեր օրգանիզմ.

2․Ուշադիր նայիր տրված նկարին և գտիր ճիշտ պատասխանը:

Նկարում պատկերված է հետերոտրոֆ օրգանիզմ, որը հանդիսանում է.

• բուսակեր
• ամենակեր
• կենդանակեր

3․Ի՞նչ է հետերոտրոֆ օրգանիզմներ գիտեք: Բերե՛ք օրինակներ

Արջ, մարդ։

4․Ի՞նչ է ավտոտրոֆ օրգանիզմներ գիտեք: Բերե՛ք օրինակներ

օգտվում են ֆոտոսինթեզի պատրաստի արդյունքներից` թթվածնից և շաքարից ու դրա վերափոխումներից: Հետերոտրոֆ են բոլոր սնկերը և կենդանիները: